Κλινικό Φροντιστήριο (Masterclass): Η Τεχνική της Επαναβίωσης Αρνητικών Εμπειριών στις Διαταραχές Προσωπικότητας

Συντονιστές: Δρ. Γιώργος Ευσταθίου & Έλλη Κουβαράκη

Η σημασία της επεξεργασίας των νοερών εικόνων στη Γνωσιακή Συμπεριφοριστική (ΓΣΘ) Θεραπεία των διαταραχών προσωπικότητας καταδεικνύεται από το γεγονός ότι σε όλα τα σχετικά συγγράμματα, που πρωτοκυκλοφόρησαν ήδη από τη δεκαετία του 1990, περιγράφονται βιωματικές τεχνικές με χρήση νοερού υλικού. Ωστόσο, η χρήση αυτών των τεχνικών αρχίζει να γίνεται πιο διαδεδομένη τις τελευταίες δύο δεκαετίες, με ιδιαίτερη έμφαση στην τεχνική της επαναβίωσης παρελθοντικών εμπειριών με αλλαγή σεναρίου (imagery rescripting). Παρατηρείται συχνά κατά την κλινική πρακτική ότι η αφήγηση μίας αρνητικής εμπειρίας μπορεί να προσφέρει λογική επίγνωση για τους λόγους, που ο θεραπευόμενος έχει διαμορφώσει, για παράδειγμα, μια αρνητική αυτο-εικόνα, αλλά δεν αλλάζει ριζικά το πώς βιώνει και αντιλαμβάνεται την εικόνα αυτή («Καταλαβαίνω λογικά ότι δεν ήμουν τεμπέλης και άχρηστος ως παιδί, αλλά ότι ο πατέρας μου με απαξίωνε με τον τρόπο του. Όμως, συνεχίζω να νιώθω ότι δεν αξίζω»). Για να μεταβληθεί ο τρόπος που ο ίδιος σκέφτεται για τον εαυτό του, είναι απαραίτητο να γυρίσουμε πίσω στον χρόνο και να αναπαρασταθεί η κατάσταση ή οι καταστάσεις, βάσει των οποίων ο θεραπευόμενος άρχισε να διαμορφώνει την αρνητική αυτο-εικόνα («Είμαι άχρηστος, δεν με αγαπάει κανείς»). Η δυνατότητα για γνωσιακή αναδόμηση εξαρτάται από έναν συγκεκριμένο βαθμό συναισθηματικής διέγερσης, η οποία επιτυγχάνεται, μέσω των βιωματικών τεχνικών. Όταν οι παρελθοντικές αρνητικές αλληλεπιδράσεις επαναβιώνονται, ενεργοποιείται η δυσπροσαρμοστική γνωσιακή πεποίθηση μαζί με τα αντίστοιχα συναισθήματα και έτσι λαμβάνει χώρα η γνωσιακή αναδόμηση. Η επαναβίωση φαίνεται να διευκολύνει τις διόδους για νέα μάθηση ή για τροποποίηση προηγούμενης μάθησης, καθώς αξιοποιείται η συναισθηματική εμπειρία για την πρόκληση αλλαγής.

Σκοπός: Η θεωρητική κατάρτιση και η πρακτική εκπαίδευση των συμμετεχόντων. Το παρόν σεμινάριο θα εμβαθύνει στη συλλογιστική και στην κλινική πρακτική και εφαρμογή της τεχνικής.

Μέθοδος: Θα παρουσιαστεί το θεωρητικό και ερευνητικό υπόβαθρο της επαναβίωσης και οι διαφορετικές παραλλαγές της εφαρμογής της σύμφωνα με τις σύγχρονες προσεγγίσεις. Θα παρουσιαστούν αναλυτικά η συλλογιστική της τεχνικής, οι οδηγίες εφαρμογής για τον θεραπευτή σε όλα τα στάδια, η κοινωνικοποίηση και η προετοιμασία του θεραπευόμενου πριν την εφαρμογή και η αντιμετώπιση πιθανών εμποδίων. Συγκεκριμένα, θα πραγματοποιηθούν: α) εισηγήσεις αναφορικά με το θεωρητικό υπόβαθρο της τεχνικής, β) παιχνίδια ρόλων για πρακτική εξάσκηση, γ) διαδραστικές ασκήσεις σε μικρές ομάδες, δ) παρουσίαση κλινικών παραδειγμάτων.

Θεματικές:

1. Ο μηχανισμός της θεραπευτικής αλλαγής στη ΓΣΘ των διαταραχών προσωπικότητας
2. Ο ρόλος των βιωματικών τεχνικών στη θεραπευτική αλλαγή
3. Αρχικές και σύγχρονες προσεγγίσεις της τεχνικής της επαναβίωσης (Layden και Edwards)
4. Επαναβίωση σύμφωνα τον Beck, Freeman και συνεργάτες
5. Επαναβίωση με αλλαγή σεναρίου σύμφωνα με τους Arntz και Weertman

Αναλυτικά για την επαναβίωση με αλλαγή σεναρίου:

• Ποια είναι τα στάδια της τεχνικής επαναβίωσης;
• 1η εκδοχή: Μετά την επαναβίωση ή την αφήγηση της πρόσφατης αρνητικής εμπειρίας ακολουθούν τρία στάδια: 1) επαναβίωση παρελ¬θούσας αρνητικής εμπειρίας, 2) αλλαγή σεναρίου με παρέμβαση ενήλικου προσώπου, 3) επαναβίωση της αρνητικής εμπειρίας και της παρέμβασης του ενήλικα εαυτού από την οπτική του μικρού εαυτού
• Πώς επεξηγούμε τη συλλογιστική της τεχνικής στον θεραπευόμενο; Πότε χρησιμοποιούμε τη σύντομη και πότε την αναλυτική εξήγηση της τεχνικής στον θεραπευόμενο πριν την εφαρμογή;
• Πότε χρησιμοποιούμε το ασφαλές μέρος; Γιατί δεν απαιτείται πάντα;
• Ποια αναμνήσεις θεωρούνται κατάλληλες για επαναβίωση; Με ποια κριτήρια επιλέγονται;
• Πότε χρησιμοποιούμε την τεχνική της συναισθηματικής γέφυρας; Γιατί δεν απαιτείται πάντα;
• Πότε μπαίνει στην εικόνα ο ενήλικος εαυτός και πότε ο θεραπευτής. Ποια είναι η συλλογιστική;
• Πότε επιλέγεται η παρέμβαση στην εικόνα ενός προσώπου εμπιστοσύνης/βοηθού;
• Ποια πιθανά εμπόδια υπάρχουν κατά την επαναβίωση;
• Πώς αντιμετωπίζει ο θεραπευτής τη δυσκολία του θεραπευόμενου να παρέμβει αποτελεσματικά ως ενήλικος εαυτός;
• Πώς διαχειρίζεται ο θεραπευτής τη δυσκολία του θεραπευόμενου στην εύρεση αρνητικών αναμνήσεων;
• Ποια είναι η στάση του θεραπευτή, όταν ο θεραπευόμενος δυσκολεύεται να κατηγορήσει τους σημαντικούς άλλους;
• Πώς αντιμετωπίζει ο θεραπευτής την ενοχή του θεραπευόμενου επειδή δεν αντέδρασε διαφορετι¬κά ο ίδιος ως παιδί τότε που συνέβη η αρνητική εμπειρία;
• Τι κάνει ο θεραπευτής, όταν ο θεραπευόμενος αρνείται οποιαδήποτε παρέμβαση ως μη ρεαλιστική στο παρόν;
• Πώς αντιμετωπίζει ο θεραπευτής την περίπτωση που η παρέμβαση του ενήλικα εαυτού είναι συμβατή με τα σχήματα του θεραπευόμενου; (περίπτωση εξαρτητικής ΔΠ);
• Με ποιον τρόπο αντιμετωπίζει ο θεραπευτής την περίπτωση που ο θεραπευόμενος εκφράζει θυμό, επικρίνοντας τον μικρό εαυτό κατά την επαναβίωση;

Διάρκεια και Τρόπος διεξαγωγής: Το Κλινικό Φροντιστήριο είναι διάρκειας 20 ωρών και θα διεξαχθεί σε δύο σαββατοκύριακα, στις 15-16 Φεβρουαρίου και 22-23 Φεβρουαρίου 2025 και ώρες 10.30 – 15.30. Προσφέρεται για ταυτόχρονη εξ αποστάσεως και δια ζώσης παρακολούθηση στην Εταιρεία Γνωσιακών Συμπεριφοριστικών Σπουδών (Γλάδστωνος 10, πλατεία Κάνιγγος, Αθήνα).

Συμμετέχοντες: Tο Σεμινάριο απευθύνεται σε Ψυχολόγους και Ψυχιάτρους που παρακολουθούν ή έχουν ολοκληρώσει εκπαίδευση στη Γνωσιακή – Συμπεριφοριστική θεραπεία, με πιστοποίηση από την EABCT.

Η διαδικασία των δηλώσεων συμμετοχής θα ξεκινήσει προσεχώς

Κόστος συμμετοχής: 330 ευρώ

Με την ολοκλήρωση του Εργαστηρίου θα χορηγηθεί βεβαίωση παρακολούθησης.