Εντατικό Εκπαιδευτικό Εργαστήριο "Γνωσιακές Συμπεριφοριστικές Προσεγγίσεις εστιασμένες στο Τραύμα (TF-CBT, CPT, DBT-PTSD, PE)"

Συντονίστριες: Θεοδώρα Αναστασίου & Μαρία - Ευαγγελία Αντωνιάδου

Οι εστιασμένες στο τραύμα Γνωσιακές Συμπεριφοριστικές Προσεγγίσεις αποτελούν μία κατηγορία θεραπευτικών προσεγγίσεων σχεδιασμένων για την αντιμετώπιση των συνεπειών του τραύματος στην ψυχική υγεία. Επικεντρώνονται στην αναγνώριση και αναδόμηση δυσλειτουργικών σκέψεων και συναισθημάτων καθώς και δυσλειτουργικών συμπεριφορών που σχετίζονται με το τραύμα. Έρευνες έχουν αποδείξει την αποτελεσματικότητά τους στη μείωση των συμπτωμάτων της διαταραχής μετατραυματικού στρες (PTSD) καθώς και των συνοδών συμπτωμάτων κατάθλιψης και άγχους, προσφέροντας εργαλεία για την καλύτερη διαχείριση και ανάκαμψη από κάθε είδους τραυματική εμπειρία, καθιστώντας τις θεραπείες πρώτης επιλογής (1, 2, 3). Στο Εργαστήριο θα παρουσιαστούν οι πιο βασικές και ερευνητικά τεκμηριωμένες γνωσιακές συμπεριφοριστικές προσεγγίσεις εστιασμένες στο τραύμα. Συγκεκριμένα:

  1. Η Εστιασμένη στο Τραύμα Γνωσιακή Συμπεριφοριστική Θεραπεία (Trauma Focused Cognitive Behavioral Therapy; TF-CBT)(4)
    Μία εμπειρικά και ερευνητικά τεκμηριωμένη ως προς την αποτελεσματικότητά της θεραπευτική προσέγγιση, σχεδιασμένη να μειώνει τις αρνητικές συναισθηματικές και συμπεριφορικές αντιδράσεις μετά από σεξουαλική κακοποίηση, ενδοοικογενειακή βία, τραυματική απώλεια και άλλα τραυματικά γεγονότα, όπως οι φυσικές καταστροφές και έχει προσαρμοστεί επιτυχώς ώστε να καλύπτει τις ανάγκες διαφορετικών πληθυσμών από διαφορετικά πολιτισμικά πλαίσια. Είναι μία προσέγγιση που αντιμετωπίζει άμεσα τον αντίκτυπο των τραυματικών γεγονότων ενώ, επίσης, βοηθά με την κατάθλιψη και το άγχος που συχνά συνοδεύει τη διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD). Η παρέμβαση, που θα παρουσιαστεί προσαρμοσμένη σε ενήλικο πληθυσμό (5) αποτελείται από τις παρακάτω ενότητες, οι οποίες θα αναλυθούν εις βάθος:
    • Ψυχοεκπαίδευση
    • Τεχνικές χαλάρωσης
    • Συναισθηματική ρύθμιση
    • Γνωσιακή επεξεργασία Ι
    • Αφήγηση τραύματος
    • Γνωσιακή επεξεργασία ΙΙ
    • Αντιμετώπιση in-vivo των ερεθισμάτων που συνδέονται με το τραύμα (triggers)
    • Προαγωγή εμπιστοσύνης για το μέλλον & ενίσχυση ασφάλειας
  1. Η Θεραπεία Γνωσιακής Επεξεργασίας (Cognitive Processing Therapy; CPT)
    Μία από τις πιο ερευνητικά τεκμηριωμένες προσεγγίσεις γνωσιοσυμπεριφοριστικής κατεύθυνσης, σχεδιασμένη για τη θεραπεία της διαταραχής μετατραυματικού στρες (PTSD) που επικεντρώνεται στην κατανόηση και αλλαγή των σκέψεων και συναισθημάτων που σχετίζονται με το τραύμα (6, 7). Θα παρουσιαστεί αναλυτικά το περιεχόμενο του θεραπευτικού πρωτοκόλλου και θα δοθεί έμφαση σε πυρηνικά θέματα που θίγονται ιδιαιτέρως μετά το βίωμα ενός τραυματικού γεγονότος και πώς δουλεύουμε με αυτά, όπως είναι η:
    • Ασφάλεια
    • Εμπιστοσύνη
    • Δύναμη/ ο έλεγχος
    • Αυτοεκτίμηση
    • Οικειότητα
  1. Η Διαλεκτική Συμπεριφοριστική θεραπεία για το περιπλεγμένο μετατραυματικό στρες (Dialectical Behavior Therapy for Posttraumatic Stress Disorder; DBT-PTSD)
    Ένα εμπειρικά και ερευνητικά τεκμηριωμένο πρόγραμμα, που αναπτύχθηκε από τον Martin Bohus, σε στενή συνεργασία με την M. Linehan στο Κεντρικό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας του Πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης (8). Το πρόγραμμα είναι ειδικά προσαρμοσμένο για τη θεραπεία επανειλημμένων σεξουαλικών και/ή σωματικών τραυμάτων κατά την παιδική και εφηβική ηλικία και διαθέτει επί του παρόντος την ευρύτερη εμπειρική τεκμηρίωση για τη θεραπεία του περιπλεγμένου PTSD (9-12). Στο Εργαστήριο θα δοθεί έμφαση στο DBT-PTSD με βάση το βιοκοινωνικό μοντέλο. Σε αυτό το μοντέλο, οι δυσλειτουργικές συμπεριφορές νοούνται ως στρατηγικές για την αποφυγή ή τη διαφυγή από πρωταρχικά συναισθήματα που σχετίζονται με το τραύμα, όπως η αδυναμία, η απειλή, το άγχος, η αηδία, η ταπείνωση ή η σεξουαλική διέγερση. Το μοντέλο υποστηρίζει ότι αυτά τα συναισθήματα επιβεβαιώνονται από δυσλειτουργικές γνωστικές υποθέσεις και δυσλειτουργικές συμπεριφορές όπως αυτοτραυματισμός, αυτοκτονικός ιδεασμός, αποσυνδετικά συμπτώματα ή μέθη και ότι προβληματικά δευτερεύοντα συναισθήματα όπως ντροπή, ενοχή, μίσος προς τον εαυτό ή χρόνιος θυμός εξελίσσονται με την πάροδο του χρόνου σε προβληματικές για τον εαυτό συναισθηματικες συνθήκες που βλάπτουν την ποιότητα ζωής. Ως προς το περιεχόμενο του συγκεκριμένου προγράμματος, οι ενότητες που θα καλυφθούν είναι οι εξής:
    • Περιπλεγμένο μετατραυματικό στρες
    • Διαλεκτική Συμπεριφοριστική θεραπεία για το περιπλεγμένο μετατραυματικό στρες
    • Φιλοσοφική βάση της θεραπείας
    • Οι επτά θεραπευτικές φάσεις της παρέμβασης:
      • Φάση Πριν την αρχή της θεραπείας
      • Φάση 1: Δέσμευση
      • Φάση 2: Μοντέλο τραύματος και κινητοποίηση
      • Φάση 3: Απόκτηση Δεξιοτήτων
      • Φάση 4: Υποβοηθούμενη έκθεση
      • Φάση 5: Ριζική Αποδοχή
      • Φάση 6: «Παίρνοντας τη ζωή μου πίσω»
      • Φάση 7: Λήξη θεραπείας
    • Πρακτική εξάσκηση
  1. Η Θεραπεία Παρατεταμένης Έκθεσης (Prolonged Exposure Therapy; PE)
    Μια από τις πιο μελετημένες και πιο αποτελεσματικές θεραπείες για το PTSD που αποτελεί θεραπεία εκλογής (13-16). Είναι ένας τύπος συμπεριφορικής ψυχοθεραπείας στην οποία το άτομο ξαναζεί στη φαντασία την τραυματική εμπειρία ή εκτίθεται προοδευτικά σε καταστάσεις που του προκαλούν άγχος σε ένα ελεγχόμενο και ασφαλές περιβάλλον. Το βοηθά να αντιμετωπίσει και να επεξεργαστεί τις τραυματικές αναμνήσεις, μειώνοντας τη συναισθηματική ένταση που σχετίζεται με το τραύμα. Το PE λειτουργεί για τη θεραπεία του PTSD σε επιπλεγμένους ασθενείς με πολλαπλά τραύματα και συννοσηρότητες όπως η διαταραχή χρήσης ουσιών, η κατάθλιψη, η ψύχωση και οι διαταραχές προσωπικότητας (17). Στο εργαστήριο θα δοθεί έμφαση στα εξής:
    • Θεραπεία παρατεταμένης έκθεσης για PTSD
    • Θεωρία συναισθηματικής επεξεργασίας
    • Ερευνητικά στοιχεία για την αξιολόγηση PE και την προετοιμασία για την PE
    • Το πρόγραμμα θεραπείας παρατεταμένης έκθεσης
    • Βασικά συστατικά της Θεραπείας PE και ενίσχυση του κινήτρου για συμμετοχή στη θεραπεία

Περιγραφή:
Στο εντατικό εκπαιδευτικό εργαστήριο θα παρουσιαστούν αναλυτικά τα προαναφερθέντα θεραπευτικά πρωτόκολλα με αποτέλεσμα οι συμμετέχοντες να έχουν την ευκαιρία να μάθουν για τις πιο σύγχρονες και αποτελεσματικές προσεγγίσεις στην αντιμετώπιση του τραύματος ώστε να μπορέσουν άμεσα να τις εφαρμόσουν στην κλινική τους πρακτική.

Συμμετέχοντες:Το Εργαστήριο απευθύνεται σε ψυχολόγους και ψυχιάτρους.

Επιστημονικά υπεύθυνος Εργαστηρίου: Γιώργος Ευσταθίου

Συντονισμός Εργαστηρίου:
Αναστασίου Θεοδώρα , Ψυχολόγος, MSc, CBT θεραπεύτρια, Υποψήφια Διδάκτωρ Κλινικής Ψυχολογίας Παντείου Παν/μίου, συν-συντονίστρια της Ομάδας Τραύματος του ΙΕΘΣ, εκπαιδευμένη στο TF-CBT

Αντωνιάδου Μαρία - Ευαγγελία, Ψυχολόγος, MSc Iατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, CBT, DBT θεραπεύτρια,εκπαιδευμένη στο DBT-PTSD

Μέθοδος και υλικό: Το Εργαστήριο περιλαμβάνει θεωρητικές παρουσιάσεις και πρακτικές ασκήσεις όπως και παιχνίδια ρόλων που θα επιτρέψουν στους συμμετέχοντες να αποκτήσουν τις απαιτούμενες γνώσεις και δεξιότητες για την άμεση εφαρμογή των συγκεκριμένων προσεγγίσεων που θα παρουσιαστούν. Επίσης θα αναλυθούν μελέτες περίπτωσης και θα δοθεί σχετικό υλικό.

Διάρκεια Εργαστηρίου: Το Εργαστήριο θα διεξαχθεί σε δύο σαββατοκύριακα, στις 10-11 Μαΐου και 24-25 Μαΐου 2025 και ώρες 10.30 – 15.30.

Τρόπος διεξαγωγής: Το Εργαστήριο προσφέρεται για ταυτόχρονη εξ αποστάσεως και δια ζώσης παρακολούθηση στην Εταιρεία Γνωσιακών Συμπεριφοριστικών Σπουδών (Γλάδστωνος 10, πλατεία Κάνιγγος, Αθήνα). Η υλοποίηση των δια ζώσης συναντήσεων θα είναι εναρμονισμένη με τις οδηγίες του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας και υπάρχει το ενδεχόμενο, ανάλογα με την πορεία της πανδημίας το Εργαστήριο να γίνει αποκλειστικά μέσω τηλεδιάσκεψης.

Δηλώσεις συμμετοχής: Η διαδικασία των δηλώσεων συμμετοχής θα ξεκινήσει προσεχώς.

Κόστος συμμετοχής: 330 ευρώ

Θα χορηγηθεί βεβαίωση παρακολούθησης.

Βιβλιογραφία

  1. American Psychological Association. Clinical practice guideline for the treatment of posttraumatic stress disorder (PTSD) in adults.Published 2017. Accessed August 9, 2019. https://www.apa.org/ptsd-guideline/ptsd.pdf
  2. International Society for Traumatic Stress Studies. Posttraumatic stress disorder prevention and treatment guidelines: methodology and recommendations. Published 2019. Accessed September 2, 2019. https://istss.org/getattachment/Treating-Trauma/New-ISTSSPrevention-and-...
  3. Mavranezouli I et al (2020). Psychological treatments for post-traumatic stress disorder in adults: a network meta-analysis. Psychological Medicine, 1–14. https://doi.org/10.1017/S0033291720000070
  4. Cohen, J. A., Mannarino, A. P., & Deblinger, E. (2006). Treating trauma and traumatic grief in children and adolescents. New York: Guilford Press.
  5. Skilbeck, L., Spanton, C., & Roylance, I. (2021). Integrated Trauma-Focused Cognitive Behavioral Therapy for Comorbid Combat-Related Posttraumatic Stress Disorder: A Case Study with a Military Veteran. Clinical Case Studies, 20(5), 385–401. doi:10.1177/15346501211006922
  6. Resick A. P., Monson M. C., Chard M. K. (2024).Cognitive Processing Therapy for PTSD, Second Edition, A Comprehensive Therapist Manual.
  7. Resick, P. A., & Schnicke, M. K. (1992). Cognitive Processing Therapy for Rape Victims: A Treatment Manual. Sage Publications.
  8. Bohus M, Dyer AS, Priebe K, et al. (2013). Dialectical behaviour therapy for post-traumatic stress disorder after childhood sexual abuse in patients with and without borderline personality disorder: a randomised controlled trial. Psychother Psychosom, 82(4):221-233. doi:10.1159/000348451 - DOI – PubMed
  9. Bohus M, Schmahl C, Fydrich T, et al. (2019). A research programme to evaluate DBT-PTSD, a modular treatment approach for complex PTSD after childhood abuse. Borderline Personal Disord Emot Dysregul, 6(7). doi:10.1186/s40479-019-0099-y
  10. Cloitre M, Courtois CA, Charuvastra A,Carapezza R, Stolbach BC, Green BL.(2011). Treatment of complex PTSD: results of the ISTSS expert clinician survey on best practices. J Trauma Stress, 24(6):615-627. doi:10.1002/jts.2069736.
  11. Cloitre M, Stovall-McClough KC, Nooner K, et al.(2010). Treatment for PTSD related to childhood abuse:a randomized controlled trial. Am J Psychiatry, 167(8):915-924. doi:10.1176/appi.ajp.2010.09081247
  12. Steil R, Dyer A, Priebe K, Kleindienst N, Bohus M. (2011). Dialectical behavior therapy for posttraumatic stress disorder related to childhood sexual abuse: a pilot study of an intensive residential treatment program. J Trauma Stress, 24(1):102-106. doi:10.1002/jts.20617 - DOI – PubMed
  13. Watts, B. V., Schnurr, P. P., Mayo, L., Young-Xu, Y., Weeks, W. B., & Friedman, M. J. (2013). Meta-analysis of the efficacy of treatments. Journal of Clinical Psychiatry, 74(6), e541-e550. https://doi.org/10.4088/JCP.12r08225
  14. Management of Posttraumatic Stress Disorder Work Group. (2017). VA/DoD Clinical Practice Guideline for the Management of Posttraumatic Stress Disorder and Acute Stress Disorder (Version 3.0). Washington D.C.: Department of Veterans Affairs and Department of Defense. Retrieved from: https://www.healthquality.va.gov/guidelines/MH/ptsd
  15. Hamblen, J. H., Norman, S. B., Sonia, J., Phelps, A., Bisson, J., Nunes, E. V., Megnin-Viggars, O., Forbes, D., Riggs, D. S., & Schnurr, P. P (2019). A guide to guidelines for the treatment of posttraumatic stress disorder: An update. Psychotherapy, 56(3), 359-373
  16. Zoellner, L. A., Roy-Byrne, P. P., Mavissakalian, M., & Feeny, N. C. (2018). Doubly randomized preference trial of Prolonged Exposure versus sertraline for treatment of PTSD. American Journal of Psychiatry, 176(4), 287-296. https://doi.org/10.1176/appi.ajp.2018.17090995
  17. Roberts, N. P., Roberts, P. A., Jones, N., & Bisson, J. I. (2015). Psychological interventions for post-traumatic stress disorder and comorbid substance use disorder: A systematic review and meta-analysis. Clinical Psychology Review, 38, 25-38. https://doi.org/10.1016/j.cpr.2015.02.007

Κοινοποιήστε αυτή τη σελίδα